دو. اگر دین حکومت کند، آن قداست و اعتباری که برای دین قائلند، از بین می‌رود. قداست روحانیت هم از بین می‌رود؛ چیزی که امروز هم در برخی از السنه معاندین نظام وجود دارد. ما اینها را در جلسه قبل جواب دادیم.

جواب نقضی: گفتیم از وقتی دین آمد بالأخره یک عده‌ای از مردم موافق و یک عده مخالف بودند. یک عده حمایت ‌کرده و یک عده زیادی هم مخالفت کرده و عناد می‌ورزند. حال آیا می‌توانیم بگوئیم چون عده‌ای چنین نظری دارند پس اصلاً دین را نباید شارع برای مردم بفرستد؟ انزال کتب و ارسال رسل همه مشکل باشد؟ خاصیت حق این است که وقتی به میدان می‌آید، یک عده‌ای مخالف پیدا می‌کند. [اما مخالفت برخی با آن، سبب نمی‌شود که حق و دین را به حاشیه ببریم]. در این زمینه آیاتی را در جلسه گذشته اشاره کردیم. لکن مناسب است که مجددا بر خود آیات تأکید کنیم.

دو نکته در این آیه شریفه وجود دارد؛ یکی اینکه خود علم موضوع اختلاف است. یعنی افراد جاهل با هم اختلافی پیدا نمی‌کنند. آنهایی که جاهلند که جاهلند اما عالم وقتی می‌داند حق چیست دو فرض پیدا می‌کند؛ یا تبعیت می‌کند یا «بَغْيًا بَيْنَهُمْ»[3] برای آن حسادتی که بین‌شان بوده، یا روی ظلم، آن را انکار می‌کنند. حالا بگوئیم خدای تبارک و تعالی می‌دانست که وقتی اسلام بیاید این اهل کتاب متشتت می‌شوند و بین‌شان اختلاف به وجود می‌آید -و یک گروهشان قبول می‌کنند و کثیری‌شان شاید قبول نکنند چنانکه کثیری از اهل کتاب هم در زمان پیامبر 6 و هم بعد از آن، اسلام را قبول نکردند -چون اگر دین بیاید یک عده خلافش را می‌گویند، پس برای اینکه اختلاف به وجود نیاید و مردم بر همان وحدت خودشان باقی بمانند تا روز قیامت، دین نباید نازل شود؟ ما بگوئیم که در این زمان وقتی حکومت اسلامی بیاید متدینین دو گروه شدند، یک گروه مخالفند و یک گروه موافق، چه خوب بود قبل از انقلاب متدینین یک سنخ بودند و یک روش داشتند و یک وادی واحد همگی داشتند و این برخلاف آن است که در این آیه «وَمَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ» آمده است.

 این آیه احتمالات دیگری هم دارد که باید روایات ذیل آیه را هم دید. ما باشیم و ظاهر آیه، معنای آیه همین است که عرض کردیم. یعنی خود ارسال رسل و انزال کتب، موضوع برای اختلاف است؛ یعنی طبیعت این مسأله اختلاف انگیز است. اما این اختلاف باعث نمی‌شود که انزال کتب و رسل را نفی کنیم. مثل اینکه بگوئیم یک طبیبی اگر رفت به یک روستایی که همه مریض هستند، وقتی این طبیب دستوراتی می‌دهد، یک عده عمل می‌کنند و عده‌ای هم عمل نمی‌کنند. بین این دو گروه اختلاف ایجاد می‌شود. نمی‌توانیم بگوئیم چون اختلاف ایجاد می‌شود این طبیب به این محل نیاید؟ چون یک گروه قبول می‌کنند و گروهی قبول نمی‌کنند. این با عقل سازگاری ندارد، عقل می‌گوید باید این طبیب بیاید و دستوراتش را بدهد و همه تبعیت کنند. به هر دلیلی اختلاف قهراً ایجاد می‌شود، یعنی همیشه کنارش یک باطل هست، نمی‌شود ما بگوئیم حق با این باطل نباشد. نمی‌‌شود بگوئیم یک زمانی فقط غیر از حق هیچی نیست. حتی در زمان ظهور حضرت حجت علیه السلام فی الجمله باطل وجود دارد. بر اساس بعضی از روایات بالاخره بعضی‌ها با آن حضرت مقابله و مخالفت می‌کنند. ولی اینطور نیست که بگوئیم چون آن زمان هم یک اختلافاتی در جامعه به وجود می‌آید، در نتیجه انسان از این جهت، بحث ظهور را تشکیک کند؟ ما باید روی این مطلب دقت کنیم و این یک مسئله مهمی است. از این واهمه نداشته باشیم که بگوئیم اسلام به میدان آمده و یک عده دارند از دین بیرون می‌روند! زیرا در غالب موارد خروج از دین به جهت مطامع شخصی‌شان است. روی قضاوت های نادرست است. یک مسئولی خطایی می‌کند، پای دین می‌گذارند، یک اشتباهی می‌شود پای دین می‌گذارند.