فقه تربیت ، جلسه 2
مقدمه
سومین مبنای مقدماتی: افعال جوارحی و جوانحی
مراد فقها در موضوع احکام
تحقیق در مسئله
پاورقی
واجب نفسی و غیری ، جلسه 20
خلاصهی بحث گذشته
اشکال دومِ صاحب «المنتقی»: تطبیق نادرستِ «تفکیک در تنجّز مرکّب» بر محلّ بحث
۱- تعریف دقیق «تفکیک در تنجّز مرکّب»
۲- صورتبندی نگاه محقق نائینی در محلّ بحث
۳- نقد صاحب منتقی: قاعده تفکیک در اجزاء معقول است، نه در شرائط
عدمِ تمایزِ میان اجزاء و شروط در «توسّط در تنجّز»؛ نقد اشکالِ صاحب «المنتقى»
تعریف دقیق «توسّط در تنجیز»
سرایت ملاک به شرائط
پاسخ به تقریرِ صاحب «المنتقى»: «تکثّر تروک» شرط نیست
انسجام با مبنای محقق نائینی و ادبیات «الفوائد»
بازخوانی کبروی «تفکیک در تنجّز» و تطبیق آن بر محلّ بحث؛ نقد منقّح بر مبنای محقق نائینی و سید خوئی
صورتِ صحیحِ «تفکیک در تنجّز»
تطبیق در الأقلّ و الأکثر الارتباطی
سرایت ملاک به شرائط (پاسخ به تفصیل اجزاء/شرائط)
نسبت با حدیث رفع و ظاهرِ تکلیف
ضابطه تنجیز علم اجمالی و «انحلال حکمی»
امتناع عرفی و عدمِ انحصار انحلال به «توسّط در تنجیز»
انحلال، منحصر به «توسّط در تنجیز» نیست
جمعبندی
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 22
خلاصهی بحث گذشته
اشکال چهارم: تعلیقِ وجوب بر اختیارِ مکلف و محذورِ «جعلِ بلا متعلّق»
دفع توهّم «وجوب کلی با تعیّن لاحق»
مذهب دوم؛ تحلیلِ تخییر به تعیّناتِ مشروطه
بیان نخست محقق اصفهانی: مصالح ملزمه و ترخیصِ تسهیلی
ثمرات در بیان نخست: تکثّر ثواب و وحدت عقاب
استشهاد اصفهانی
اشکال نخست محقق خوئی بر «تعیّناتِ مشروطه» و تمایز مقام ثبوت از اثبات
دفع اشکال: تفکیک مقام ثبوت از اثبات
اشکال دوم محقق خوئی بر «تعدّد ملاک»
پاسخ از اشکال
اشکال سوم محقق خوئی؛ سنجش مصلحتِ تسهیل و حجیتِ ترخیص
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 21
خلاصهی بحث گذشته
واجب تعیینی و تخییری
تحقق واجب تخییری و سه اشکال ثبوتی
1- تعلّق اراده به «أحدهما»
2- جواز ترکِ فرد با بدل و لزومِ تنقیحِ ثبوتی
3- امتثال، ثواب و عقاب
تخییر عقلی و شرعی
حقیقت واجب تخییری
نظریه نخست: الواجب ما یختاره المکلّف
اشکال نخست بر نظریهٔ «الواجب ما یختاره المکلّف»: مخالفت با ظهور ادلّه تخییر
اشکال دوم: ناسازگاری با قاعده اشتراک در تکلیف
نقدی بر اشکال دوم
اشکال سوم: تعلیقِ وجوب بر اختیار و نفیِ عصیان
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 27
خلاصهی بحث گذشته
اختیار شهید صدر در صورت چهارم (ترکِ المجموع)
تمایز «ترکِ الجمیع» و «ترکِ المجموع»
نقد امکان حملِ کلام محقق اصفهانی بر آن
تحقیق شهید صدر در نسبت نظریه محقق اصفهانی با منشأ وجوب؛ عقل یا لفظ؟
مسیر اول: وجوبِ عقلیِ منتزع از طلب (بر مبنای محقق نائینی)
مسیر دوم: وجوبِ لفظی یا انشاء الوجوب از جانب مولا
نتیجه تحلیلی
پیامد مبنای «وجوبِ لفظی» برای نظریه محقق اصفهانی و بازگشت ناگزیر به تقریر محقق خراسانی
بازاندیشی در تحقیق شهید صدر: آیا تهافت ویژه مبنای «وجوبِ لفظی» است یا در هر دو مبنا راه مییابد؟
تحلیل منقّح: نقش صورتبندی ترخیص
نتایج در هر دو مبنا
جمعبندی منهجی
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 14
خلاصهی بحث گذشته
اشکالِ محقق خوئی بر کلامِ محقق نائینی در صورتِ دوم
فرض نخست: نفسیّتِ محتملِ وضوء «مقیّد به قبلالوقت»
فرض دوم: احتمال نفسیّتِ مطلق نسبت به وضوء
صورتبندی اشکال نسبت به تقریر محقق نائینی
تحلیل تفصیلی آقای روحانی درباره اشکال محقق خوئی
دو فرض زمانی در صورتِ محل بحث
نقد سه جریانِ برائتیِ منسوب به محقق نائینی در فرض دوم
جمعبندی نتایج در دو فرض
نقد امتنان در جریان برائت و بازخوانی تقریر آقای خوئی در فرض تقدّم وضو بر وقت
نقد نسبت به نکته دوم (نامگذاریِ برائت)
بازخوانی ملاک «امتنان» نزد آقای خوئی: توسعه عملی، نه صرفِ تعبیر
فرض تقدّم وضو بر وقت؛ محل صحیحِ شک و مجرای اصل
نسبت نقد صاحب «المنتقی» با صاحب «المحاضرات»: تفاوتِ روش
جمعبندی
پاورقی
منابع
فقه تربیت ، جلسه 3
توضیح مبنای سوم موثر در بحث: افعال جوارحی و جوانحی
آیا «یستحب الخوف من الله؟ آیا یستحب الخشیة من الله؟»
مبنای مرحوم امام(ره) در موضوع حکم شرعی
تبعیت احکام امور قلبی از ملاکات
نظر امام خمینی(ره) در باب امور قلبی (از قبیل موافقت التزامیه)
تحقیق در مسأله موافقت التزامیه
پاورقی
واجب نفسی و غیری ، جلسه 18
خلاصهی بحث گذشته
تعلیقه صاحب «المنتقى» بر صورت سوم در کلام محقق نائینی بنا بر تقریر «الأجود»
نتیجه نزد محقق نائینی و تبیین آن
نسبت با صاحب کفایه و نقد صاحب «المنتقى»
اشکال صاحب «المنتقی» بر «انحلال» محقق نائینی در صورت ثالثه
اشکال صاحب «المنتقی»؛ جهتِ اول
استثناء و راه نجاتِ مبنای محقق نائینی
اشکال بر نقد نخستِ صاحب «المنتقى» بر محقق نائینی در صورت ثالثه
تحریر محلِ علم اجمالی: صلاة اساساً طرفِ علم نیست
جریانِ برائت در موضوعِ صحیح، نه در کیفیاتِ وجوب
شرطِ تنجیز: الزامِ فعلی در اطراف
صورتسنجیِ مثالها و مرزِ انحلال
پاورقی
منابع
فقه تربیت ، جلسه 5
خلاصه بحث قبل
مناشیء بحث از تعلق تکالیف به امور قلبی
منشأ اول: تبیین اختیار در امور قلبی
مسئله حسد
مسئله ذکر الله
مسببات تولیدی
تبیین دوم ملاک تکالیف قلبیه: ملاک در جعل تکلیف است.
پاورقی