نماز جمعه ، جلسه 33
خلاصه جلسه گذشته
دلیل چهارم: صحیحه محمد بن مسلم
تقریر نخست از دلیل چهارم
اشکالات مرحوم حائری بر تقریر نخست
بیان اشکال مستشکل
پاسخ مرحوم حائری
پاورقی
منابع
واجب تعییینی و تخییری ، جلسه 28
خلاصهی بحث گذشته
منهج بحث در تبیین نظریه واجب تخییری
نظریه محقق اصفهانی؛ تفکیک صور ملاک و تبیین محل نزاع در واجب تخییری
صورت اول: امتناع استیفای غرضِ دوم
حکم مسئله: وجوب جمعی
صورت دوم: تزاحم در ملاک و بازگشت تخییر به حکم عقل
حکم مسئله: تزاحم و تخییر عقلی
فرق با صورت اول
صورت سوم: تضاد مطلق میان دو غرض
حکم مسئله: عدم انطباق با واجبات تخییریِ شرعی
صورت چهارم: استقلال در اثر و تضاد میان آثار
نقد اول: خروج از محلّ بحث
نقد دوم: تغییر اطراف تخییر و مخالفت با ظاهر ادله
صورت پنجم: ورود «مصلحتِ تسهیل» و تصویر «تخییرِ شرعیِ محض»
لوازم و پیشفرضهای معقولیت
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 24
خلاصهی بحث گذشته
اشکال چهارم محقق خوئی بر تفسیر نخست محقق اصفهانی: لزومِ تعدّد عقاب در ترکِ جمیعِ اطراف
اشکال وحدت عقاب در تفسیر نخستِ مذهب دوم و نسبت آن با تسهیل امتثالی
تفسیر دوم در تحلیل واجب تخییری؛ غرضِ واحدِ نوعی و لزومِ «یجب الجمیع» به نحو ترخیصی
تعیین متعلق وجوب و فروض سهگانه
دفع اشکال: تفکیک ثبوت از اثبات
تعیین دقیق موضوع: تخییر شرعی در برابر تخییر عقلی
اشکال دوم محقق خوئی بر تفسیر دوم
پاسخ ثبوتی: امکانسنجیِ غرضِ واحد بینیاز از دعوای علم غیب
اشکال سوم محقق خوئی: راهِ چهارمِ «جامعِ انتزاعی» بهجای «وجوبِ جمیع»
اشکال چهارم محقق خوئی: بازگشت محذورِ تعددِ عقاب با فرضِ قبولِ جمیعِ مقدمات
پاورقی
منابع
نماز جمعه ، جلسه 36
خلاصه جلسه گذشته
وجوب فحص از جهات دیگر در کلام مرحوم حائری
بیان تحقیقی مرحوم حائری در پاسخ به استدلال به صحیحه
ظهور روایت در نفی وجوب سعی و عقد با تکیه بر سوال راوی
اشکالات اثباتی و ثبوتی بر حمل روایت بر استظهار فوق
1. اشکال اثباتی
2. اشکال ثبوتی
تبیین تالیفاسدهای حمل بر وجوب عقد
صدور روایت در مقام بیان شرایط اصل نماز جمعه
استظهار برگزیده در مورد صحیحه
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 15
خلاصهی بحث گذشته
تحلیل نظر امام خمینی درباره صورت دوم
نقد امام خمینی
ردّ مبنای «عدم العلم بالوجوب الفعلی قبلالوقت»
تنجیز در تدریجیات؛ ملاک و اثر
انحلال حکمی در صورت دوم بر پایه نسبت سبب و مسبّب؛ دفاع از مبنای محقق نائینی
پاسخ به دو اشکال معروف
ثمرات امتثالیِ انحلالِ سببی
ضابطه شهید صدر در سقوطِ تنجّزِ علم اجمالی و تحققِ انحلالِ حکمی
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 13
خلاصهی بحث گذشته
صورت دوم در کلام محقق نائینی: جریان سهگانه برائت
محور نخست: شک در تقیید متعلقِ صلاة به طهارت
محور دوم: شک در وجوبِ نفسیِ طهارت «قبل از وقت»
محور سوم: شک در وجوب وضوء برای متوضیء قبل الوقت
اشکال محقق خوئی بر محقق نائینی در صورت دوم
فرض نخست: نفسیّتِ محتملِ وضوء مقیّد به قبلالوقت
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 17
خلاصهی بحث گذشته
تحریر صناعیِ صورت سوم و تطبیق بر مثال خِتان
صورت دوم در محاضرات؛ علم به وجوبِ فعلیِ شیء مردّد بین النفسیّة و الغیریّة و انحلال حکمی
انحلال حکمی در صورت دوم و تفاوت آن با اقلّ و اکثر ارتباطی
تمایز انحلال حقیقی و انحلال حکمی
قاعده نزد محقق خوئی: تنجیز علم اجمالی و شرط تعارض اصول
تفاوت ملاکیِ انحلال حکمی با باب اقلّ و اکثر ارتباطی
وضو واجب؛ نماز نفسی مؤمَّن به برائت
سه رکن در منجّزیت علم اجمالی و انحلال حکمی نزد آیتالله خوئی
شرط منجّزیت علم اجمالی: تعارض اصول در اطراف
حقیقت انحلال در دوران بین اقلّ و اکثر: انحلال حقیقی محال، انحلال حکمی متحقق
اشتراک در اصلِ انحلال حکمی و تفاوتِ ملاک
تفاوتِ ملاکِ عدمِ جریانِ اصل در ما نحن فیه و در دورانِ میان اقلّ و اکثر نزد آیتالله خوئی
تحلیل دقیق در اقلّ و اکثر
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 23
خلاصهی بحث گذشته
تبیین فنّی محقق اصفهانی بر پایه ملاکِ تسهیل
بیانِ تصحیح نزد محقق اصفهانی: فنّیسازی بر پایه «مصلحةِ التسهیل»
اشکال سوم محقق خوئی بر بیان نخستِ محقق اصفهانی: کفایت مصلحتِ تسهیل و مانعیت آن از جعلِ وجوب للجمیع
سنجش مرتبه مصلحتِ تسهیل
تنزّل: بر فرضِ کفایتِ مصلحتِ تسهیل
مبانی سقوط تکلیف و بطلان «سقوط به امتثالِ بدل»
مبانی سقوط تکلیف
نقد «سقوط به امتثالِ بدل»
ادعای «جعلِ نوع خاصّ وجوبِ مشروط» و نقد اثباتیِ سید خوئی
نقد اثباتی محقق خوئی
جمعبندی اجمالیِ اشکال سوم محقق خوئی
تفکیک تزاحمِ ملاکی و تزاحمِ بعدالخطاب نزد محقق نائینی و نسبت آن با اشکال سوم
تفکیک دو سنخ تزاحم نزد نائینی
جایگذاری درست «مصلحتِ تسهیل» و توسعه مفهوم تزاحم امتثالی در دفاع از تفسیر محقق اصفهانی
صورت دفاع از محقق اصفهانی
آثار روشی و فقهی
تذکار ثبوتی و شرط اثباتی
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 19
خلاصهی بحث گذشته
نفیِ دخالتِ صلاة در اطرافِ علم اجمالی در صورتِ ثالثه و ابطالِ دعوای انحلال
بیان صناعیِ اشکال
قاعده مجاریِ اصول: اصل در «اصلِ تکلیف» نه در «کیفیاتِ وجوب»
تقریب محقق خوئی: ضرورتِ مثالِ دقیقتر برای صورت ثالثه
تفاوتِ صورتِ ثالثه با صورتِ اول و نقدِ معیار «انحلال» نزد سید خوئی
بیان تقریر سید خوئی و نقد آن
اشکال نخست: شرط صناعیِ انحلال (انطباق معلومِ اجمالی)
اشکال دوم: ناسازگاری در کبرایِ «استحقاقِ العقاب علی کِلا التقدیرَین»
اشکال و جواب
اشکال سوم: تعیین صحیحِ اطرافِ علم در صورتِ ثالثه
فارق مبناییِ صورت سوم با صورت اول